سیاوچمانه /سرودهای کردی/هایکو ایرانی/ترانه های فولکلور اورامان

پیشنهاد آخر هفته 3

سیاوچمانه

فهیمه شانه

تا حالا هایکو خوانده‌اید؟ همان اشعار هجاییِ ژاپنی که خیلی کوتاه و دل‌نشین‌اند و مضامین زیبایی هم دارند. البته به‌تازگی انگار هایکوی فارسی هم مُد شده است! اما به گمانم این قالب برای شعر فارسی نیست و اگر هم بخواهیم شعر فارسی را در این قالب ببریم، شاید تمام ویژگی‌های هایکو را نتوانیم بر آن منطبق کنیم…

من معنی «سیاوچمانه» را نمی‌دانستم. اصلاً تا به حال این کلمه به گوشم نخورده بود. وقتی کتاب «صد سیاوچمانه» را از عزیزی هدیه گرفتم، تازه فهمیدم که این کلمه کردی است. سیاوچمانه نامِ سرودهای کردی

از متن کتاب:

«دسته‌ای ریحان برایم فرستادی

از کجا می‌دانستی

آرزویش را داشتم»

«رنگِ زردیِ خزان

گناهِ پاییز است

و رنگِ زردیِ من

از دوریِ دل‌دار»

■ ■ ■

است که در این کتاب آمده است. کتاب را که باز کردم و دو سه سیاوچمانه را خواندم به یاد هایکوهایی افتادم که قبلاً خوانده بودم و فکر کردم خیلی به هایکو شبیه‌اند.

 «سیاوچمانه از جمله ترانه‌های کردی باستانی هستند که با گویش هورامی و بر اساس شیوهٔ هجایی سروده شده‌اند. سیاوچمانه ترکیبی است از دو واژهٔ «سیاو» به معنی سیاه و «چمان» به معنیِ‌چشم‌ها و به ترانه‌هایی گفته می‌شود که در وصفِ سیاه‌چشمان سروده شده‌اند. سیاوچمانه از معدود ترانه‌های عامیانهٔ کردی است که هنوز موردِ توجهِ مردمِ هورامان است و به آن عشق می‌ورزند و با طلوع و غروبِ خورشید بر بلندایِ کوهستان زمزمه‌اش می‌کنند.»

در این کتاب صد سرودهٔ کردی از لالایی گرفته تا وصف کوهستان، عشق به وطن و حالاتِ معشوق آمده است. هیچ‌یک از این سروده‌ها از پنج سطر بیش‌تر نیست اما سادگی و زیبایی هر کدام وادارت می‌کند بعدی و بعدی و بعدی را هم بخوانی. الفاظ فارسی هر سیاوچمانه در یک صفحه از کتاب نشسته و در پایانِ کتاب اصلِ سیاوچمانه‌ها به زبانِ کردی آمده است.

رئوف سعیدیان و فریاد شیری این سروده‌ها را در کلماتی زیبا و ساده به فارسی برگردانده‌اند و مقدمه‌ای خوب و کامل هم دربارهٔ سیاوچمانه در اولِ کتاب آورده‌اند. این کتاب نه برای پایانِ این هفته بلکه برای پایانِ همهٔ هفته‌ها دلچسب است و خستگی را از تنِ آدم می‌رماند.

سلام بر مردم انقلابی مصر/اخراج سفیر اسرائیل/روباه ها فرار کردند/تسخیر لانه جاسوسی دیگر

می گویند مهدی موعود این امت جمعه می آید ؟ جمعه چیست ؟ وتو چه می دانی که جمعه چیست؟جمعه مرگ دیکتاتورهاست ؟جمعه خیزش ملت هاست ؟جمعه موعد ظهور است . در جمعه دیکتاتورها می روند در جمعه ملت ها به خیابان می ایند پس در جمعه مهدی موعود می اید ؟سلام بر جمعه که نجات بخش ملت هاست

دیشب تاریخ تکرار شد ولانه جاسوسی دیگری تسخیر شد ۳۲ سال پیش هم همین اتفاق افتاد تو ایران ومصر دارد همان تاریخ ایران را تکرار می کند سلام بر مصر وملت انقلابی اش که گلوی رژیم غاصب  را می فشارد وان را خفه می کند

کجاست اوباما ان ریس جمهور بي فکر که ببیند دارد چه اتفاقي می افتد؟ کجاست بوش ان وحشی زمان

هه وار/گه رده ن ئازادی/تاسه و هه واری /جه ژنه ت موباره که و گه رده نت ئازاد

جه ژنه ت موباره که و گه رده ن ئازاد هه و شنه فینکه که و چه وسه رینی

جه ژنه ت موباره که و گه رده نت ئازاد هه و پیره نازداره که و شاروو گیانی ، هه و شنه فینکه که و  چه وسه رینی ،هه و ئا که سه که یادت شه فاو گردو ئازاره کامنه

 هه ونادیاره که م .هه زار سالین چه ژنی مه ینی و چه ژنی ملاو تاسه داری به تاسه شیرینه که یشا  ئاشتی باوه  به لام من هه ر چه مه راناو  هیشتای سه رو راکی هانه کله که وله یوه  ئینتیزازیت کیشو تا به ی و ته نیا راییو چه ژن بارکیت که روو چه نیو گه رده نیم ئازاد که ریو به ده نگه نه رمه که یت چلاکیه وراوه گیانه که م

تو گرد چه ژنیوه بی یادو من چه ژنه که ریو گیلیوه په ی هه واره که یما به لام من گرد چه ژنیوه به یادو تو چه ژنه که رونه و به یاد وتو یادو هه واره که یما که روو نه و به یادو تو سه ره منیه ووه و ژیوای به روو سه ر

بو گیله  جه  سه راسه رو عه مروو هه زار ساله یمنه تا وینی که ته نانه ت تاقانه ساتیویچ نیا که بی فیکروو تو دابو م  سه ر. تو که فره بی وه فانی. تو که سه رده سه و بی وه فایانی. تو  که هه میشه ی چلی کیشی. تو که جه  مه دره سه و هه وارینه حیچ ده رسیوت نه وانان  تو که .................

پیشکه ش به تو که  هه وار به تووه مه عنا گیرو و ژیوای بونه و تووه شیرینا

سلام په ی هه وراری که پیریو و مورشیدیوش پیسه تو په روه رده  که رده ن

هه وار /گورانیی وه په ی هه واره که یما /سلام په ی شنه و چه وسه رینیت هه وار/هه وار

هه واره که م هه و هه واره دلنشینه که م

وه ختیو تاسه دل گیره که و  سوما و چه مام جه وه رموو  شیرینوو  چه و سه رینی هایم که ریوه سه راکوه که و  په شته و  که پره کیماوه  هور زییناو لوینا په ی سه ر به رزایه که ی ئالایه و سه رو سوخنوو پیره نازداره که ی که رینا چه م که سووره بی سه راپاو دلو ده روونیم بوه و تو گیری بوه و پیره شیرینه که یم گیری که هیشتای هیشتاین نه تاوانم په ی ته نیا ساتیوه جه ویرش به روو .

هه واره که م سلام په ی شنه که و چه وسه رینیت سلام په ی چیایی چه مه هانه کات وه شله ی ئیسه یچ پیسه ئا وه ختیه ی که جه به هه شته نه بینمی تاوایام سه رت ده و و وانووتوه و جه تاسه کات ثه مه ر وه روو

داخوم کریو جاریوته ر هه ر ته نیا جاریوته ر تو بینه و من بوونه و ئا پیره نازداره بونه و پیرشالیاریش هه م دیسان بلوناوه چله خانه که ش داخوم به یوه ئا روه وئا ساته دل به ره   سلام په ی هه ناسه کات هه واره که م که منت یاونا په نه سلام په ی پیره نازداره کات

صیدی عاشقانه سرای اورامان/اثر تازه زوج مریوانی /افرینش ادبی کامل صفریان وسیده زهره سجادی

 

زیبا ، خواندنی ودوست داشتنی،افرینشی نو در ادبیات کردی

زیبا ،خواندنی ودوست داشتنی .این تنها توصیفی بود که بداهتا هنگام مواجه با افرینش تازه زوج نویسنده مریوانی برای توصیف ان به ذهنم خطور کرد ظاهری زیبا ودلنشین که هر بیننده جوینده دانش را به خود جذب می نماید افرینشی زیر این نام: صیدی عاشقانه سرای اورامان. نخستین نوزاد مجموعه ادبیات کردی که به حق مسیری ست که می طلبید در ان مسیر کار کرد واین انتظار با چاپ اولین مجموعه براورده  شد.

قطع کتاب بسیار به روز و معاصرانه ست در عصری که مجال کتاب خوانی کمتر است افرینش چنین کتابهایی بسیار به جا ومیمون ومبارک می باشد که جا دارد به افرینندگان ان افرینش نو دست مریزاد گفت.

محتوای کتاب واقعا علمی وبرابر استانداردها تدوین وخلق شده است برای کسی که بخواهد دنیای پر رمز وراز این شاعر هورامانی را بشناسد بسیار مناسب وکامل است اینک برای معرفی بهتر کتاب گفتاری گویاتر از خود کتاب ندیدم به همین خاطر گزیده ای از ان را انتخاب وپیش رو گذاشتم

لحن ارام او به هنگامی که عواطف خود را به یاد می اورد به ادمی نوعی دل اسودگی و ارامش می بخشد ...

از مجموع حدود 1070 بیت شعری که در دیوان او وجود دارد بیش از 700 بیت کاملا با عشق ارتباط دارند تعداد این مقدار شعر که هفتاد درصد کل دیوان او را نیز تشکیل می دهد نشان دهنده جهان خاص و توجه ای است که او به این موضوع از خود نشان داده است

صیدی تا پایان عمر نتوانست با مردم رابطه ای دوستانه برقرار کند سرانجام در اخر عمر از همیشه تنهاتر شد

بی گمان انس او به قران و حدیث زمینه کاربست تلمیح را در شعر او فراهم اورده است

سخنی گزاف نیست اگر ادعا کنیم غم برجسته ترین موتیفی است که صیدی توانسته عامدانه با بیانی شاعرانه و تعبیرات در خور، ان را بپروراند

ئانه کام دله ن ویش به دل زانو

جه سه ودای زولفت په شیو مه مانو

ئه ر شیخ ئه ر مه للا ئه گه ر ده رویشه ن

سه ودای زولفی تو گرد عاله م پیشه ن