هورامان چگونه دین اسلام را پذیرفت/هورامان واسلام/اسلام چگونه وارد اورامان شد/اسلام وهورامان
|
هورامان و مسئله ای به نام اسلام |
|
ئاریا هه ورامانی:دو گزارش از مورخ شهیر كرد »آیه الله مردوخ« راه گشای یك مسئله تاریخی مبهم و مجهول می گردد. ئاریا هه ورامانی:دو گزارش از مورخ شهیر كرد »آیه الله مردوخ« راه گشای یك مسئله تاریخی مبهم و مجهول می گردد. 1- اهالی هورامان هورمزپرست بوده اند... تا زمان پیر شهریار اول كاملاَ بر عقیده »هورمزد پرستی« محكم بوده، به واسطه لطماتی كه از اعراب بر آنها وارد آمده جداً از اسلام و انسانیت متنفر و متوحش بوده اند. (35) 2- »مولانا گشایش« (873 - 790) »پدر شیخ عبدالغفار اول« مروج اسلام و ناشر احكام، ماحی ظلام و ناجی عوام بوده است. اهالی هورامان و سنندج و نواحی آن را به شرف اسلام مشرف ساخته است(36) ... با توجه به دو قطعه تاریخی بالا باید بین فتح هورامان و بین پذیرش اسلام تفكیك قائل شد. به روایت مردم و به شهادت بعضی آثار به جای مانده مثل مساجد حضرت عبدالله وقبور ومضجع شریف جماعتی از اصحاب نبوی، هورامان به تبع فتح »دینور« و »شهر زور« در اواخرعهد خلیفه دوم مورد هجوم و حمله اعراب مسلمان قرار گرفت و فتح گردید. اما در هیچ تاریخ معتبری از چنین حادثه ای گزارش نرسیده است و باز در هیچ منبع موثقی از فرماندهی »عبدالله ابن عمر« در فتوح ایران سخن به میان نیامده است. علاوه بر آن سپاه ابن عمر را پنج هزار نوشته اند(37) حال آنكه آن سپاه كوچك هرگز در توان نداشت قلاع محكم و پرنیرو هورامان را شكست دهد. در اینكه اعراب مسلمان به هورامان حمله كرده و قصد فتح كرده اند هیچ تردیدی نیست اما با توجه به استحكام قلاع و حصار قراء هورامان و مقابله شدید ساكنان قلعه ها، سپاه عرب بدون جنگ و درگیری به علت مذكور یا به علت شهادت ناگهانی خلیفه فاتح با بر جای گذاشتن آثاری از خود به عنوان مسجد و معدودی شهید،آنجا را ترك كرده و به دیار خویش برگشته اند. هورامانیان به اعراب مسلمان شمشیر زدن با مقاومت سرسخت و شدید را فهماندند كه: »كرد زور قبول نمی كند شكست نمی خورد و از بین نمی رود . علاقه مند به تمدن و پیشرفت است. وطن خود را به كسی نمی دهد. تن به حكومت بیگانه نمی سپارد و علاقه مند به حفظ زبان و ملت خود در لابه لای كوهستانهای سر به فلك كشیده سرزمین خویش می باشد.« همین علاقه مندی شدید به سرزمین، زبان و ملت خود و تصور چهره ای غارتگر و ویرانگر و شمشیر به دست و خونریز از عرب باعث شد كه هورامانیان با همه توان خویش در مقابل سپاه اسلام بایستند و مقاومت نشان دهند. به گواهی نسخه های به دست آمده هورامان آن زمان مهد فكر و اندیشه بود. مسلم است هر نوع برخورد با چنین ملتی باید در حوزه فكر واندیشه باشد. شیوه برخورد در اینجا باید جور دیگری می بود. ضعف كار اعراب مسلمان دراین بود كه با سلاح شمشیر به مبارزه اندیشه و تفكر آمده بودند. این شیوه غلط وغیر منطقی در درون هورامانیان چهره ای زشت و خونریز از اسلام ساخته بود كه برایشان قابل تحمل نبود. لذا با تمام تجهیزات به مقابله برخواستند چون همین دیروز با چشمان خویش دیوارهای رنگین و آتشكده های خاموش و زنان و كودكان غنیمت شده »شهرزور« مجاورشان را دیده بودند. مخبرین از حادثه هزیمت شهرزور چنین گزارش داده بودند: تنگاه و مضیقه قرار گرفتند و سرزمینهای اسلامی به مامن خوف برای آنان تبدیل شدند. فراوانی از خرم دینان در هورامان بودند كه خود را اسلام می نامیدند . (42) »ابودلف مسعربن مهلهل ینبوعی« كه در سده چهارم كوهستان هورامان را سیر كرده، درباره مقر مباركشاه »دژدان«گوید در دژدان یك مسجد جامع وجود دارد. (43) بنا به گفته صاحب تاریخ هورامان، در قرن پنجم اهالی سولین (سلین) نماز به جای می آورده اند و همچنین ساكنین روستای تازه تاسیس وامیر نشین »نوین« وقلعه مستحكم عمارت »بالیه بگ« و»عباس آباد« . (44) |
وه ختیو گنوویادت