موضوع مقاله : نقش امنيت در آرامش جامعه

مقدمه

امنيت اولين انتظار انسانها از حكومت ها مي باشد كه امروزه ابعاد گسترده و متنوعي پيدا كرده است و بر اقتصاد، فرهنگ، صنعت و همچنين جمعيت تاثيرگزار است.بزرگان و صاحب نظران آن را عامل اصلي آرامش و رفاه شمرده اند بنابراين حكومت بدون امنيت حكومت نيست و يكي از اصلي ترين و اساسي ترين مقولات هر حكومتي تامين امنيت و برقراري آن براي مردم و دفاع از حقوق آنها مي باشد. مسلما امنيت سنگ زير بناي حيات فرد و جامعه است و شرط اساسي براي هر گونه توسعه و رشد و رفاه و ارتقاي مادي و معنوي به حساب مي آيد. از بيانات ارزشمند حضرت علي(ع) در مورد ضرورت حكومت اين معنا به خوبي استفاده مي شود. حضرت در پاسخ به شبهه خوارج كه مي گفتند« لاحكم الا لله» فرمود:«لابد للناس من امير بر او فاجرو يقاتلوا به العدو و تامن به السبل و يوخذ به للضعيف»به ناچار براي مردم اميري لازم است چه نيكوكار چه بدكار . تا به وسيله او با دشمن جنگ شود و راه ها امن گردد و حقوق ضعفا از اغنيا گرفته شود (1)

در اين بيان نوراني امام (ع) فلسفه حكومت و ضرورت آنرا بيان مي فرمايد و از اهداف و اصول آن برقراري امنيت ، دفاع و مقابله با دشمنان و حمايت از حقوق مظلومان و ستمديدگان و مقابله با ستمگران و متجاوزان و تامين رفاه و آسايش و آرامش جامعه و جمع آوري بيت المال و مصرف صحيح آنرا بر مي شمرد كه با هرج و مرج و تهاجم دشمنان و زورگويي قلدران به مبارزه برخيزد و حقوق محرومان را تامين نمايد.در فرهنگ و معارف و فقه اسلامي باب مستقلي تحت عنوان امنيت تدوين نشده اما به صورت هاي گوناگون بحث امنيت مطرح شده مثل جهاد ، امر به معروف و نهي از منكر، دفاع فردي و ملي و عمومي ، برقراري قسط و عدل ،قضاوت عادلانه ، اجراي حدود الهي،برخورد با اشرار و محاربان و مفسدان ، برخورد با عناصر شرور و اسلحه به دست كه در مردم خوف ايجاد مي كنند،همچنين برخورد با دزدان و فتنه گران و موضوعات ديگر.

امنيت در فرهنگ قرآني:

ريشه امنيت در لغت از امن ،ايمان و ايمني مي باشد كه مفهوم آن اطمينان و آرامش در برابر ترس و وحشت و نگراني و ناآرامي است.البته امنيت بر دو قسم است فردي و اجتماعي.

امنيت فردي را بايد در ايمان واقعي و آرامش روحي و اطمينان و ياد خداوند متعال جستجو كرد .قرآن كريم مي فرمايد:«الا بذكرالله تطمئن القلوب»آگاه باشيد كه ذكر خدا آرامبخش دلهاست.(2)

امنيت اجتماعي بايد در سايه تقوا و عدالت و رعايت حرمت و حقوق انسانها و دفاع از مظلومان و محرومان و برخورد با فاسدان و مجرمان و رفع فقر، و رفاه و تامين معيشت مردم و قانون معيارهاي انساني و الهي جستجو كرد. در فرهنگ قرآني امنيت شامل تمامي ابعاد زندگي و حوزه هاي سياسي و اقتصادي و اجتماعي و فرهنگي و امنيتي مي شود.در آياتي از قرآن مجيد موضوع امن و امان و امنيت و حرم امن مورد توجه قرار گرفته است. و اساس امنيت فردي و اجتماعي از ديدگاه قرآن كريم را بايد در ايمان و باورهاي عميق ديني وتقويت بنيادهاي معنوي جامعه جسجو كرد.و بايد به سراغ امنيت روحي ،فكري و فرهنگي و آرامش و اطمينان باطني رفت و اساس آنرا در ياد خدا و عشق به كمال پي گرفت.در اهميت امنيت همين بس كه پيامبر اعظم (ص) فرمودند : «نعمتان مكفورتان الامن و العافيه»دو نعمت هستند كه قدر آنها شناخته نمي شود و كفران مي گردند:امنيت و عافيت.(3)

در فرهنگ علوي هم بر نعمت امنيت تاكيد شده است.علي(ع) فرمود: «ايها الناس من استنصح الله وفق و من اتخذ قوله دليلا هدي للتي هي اقوم فان جار الله امن و عدوه خائف»مردم هر كس خدا را ناصح وخير خواه خود قرار دهد موفق مي شود و هر كس قول او را دليل و راهنما قرار دهد به استوارترين راه هدايت خواهد شد.كسي كه خود را در پناه خداوند قرار دهد در امنيت و آرامش خواهد بود و هركس دشمن خدا باشد ترسان

 

است.(4) و باز علي(ع) مي فرمايد: «يا بني اني اخاف عليك الفقر فاستعذ بالله منه فان الفقر منقصة للدين مدهشة للعقل داعية للمقت»براي تو مي ترسم به خداوند از سر فقر، چون موجب كاهش دين، دهشت عقل و كينه و دشمني مردم خواهد شد.(5)

از اين بيان استفاده مي شود كه فقر هم عدم امنيت و گرفتاري به دنبال دارد.

امنيت و نظم:

امنيت و نظم اجتماعي از اساسي ترين و حساس ترين بخش ها و حوزه هاي امنيتي است و ضرورت آن براي هر فرد و جامعه اي شناخته شده و غيرقابل انكار است در فرهنگ اسلامي بحث امنيت اجتماعي و ابعاد گوناگون و كارساز آن مورد توجه ، تاييد و تاكيد قرار گرفته است و اصولي مانند نظم و انضباط و امنيت عمومي و فردي و خانوادگي و فرهنگي و سياسي و حاكميت نظم و قانون، مبارزه با متخلفان و عوامل توطعه گر ، اجراي قوانين، حدود و ديات و قصاص ،مبارزه با اراذل و اوباش و تجاوز به حقوق ديگران، ايجاد فضاي سالم اجتماعي و صلح و آرامش از مسائل مهم و سرنوشت ساز هر جامعه است كه خوشبختانه در معارف اسلامي علاوه بر برنامه هاي تربيتي و ديني و اجتماعي ، قوانين و مقرراتي براي جلوگيري از جرم و جنايت وضع گرديده.امير مومنين علي(ع) فرمودند:«اوصيكما و جميع ولدي و من بلغه كتابي به تقوي الله و نظم امركم و صلاح ذات بينكم »همه فرزندان خود و كسانيكه اين دستور را خواهند شنيد به تقواي الهي و نظم در كارها و صلاح در ميان خود توصيه مي كنم.(6)

چنانچه در اين وصيت نامه صرفا به همين سه دستور توجه و عمل شود جامعه اسلامي را در برابر فساد ، بيمه و صيانت خواهد كرد.اسلام به صورت مبنايي با عوامل ناامني و تجاوز و فساد به مبارزه برخواسته و اجازه نمي دهد در جامعه عوامل جنايت و نا امني رشد كند و زمينه هاي تجاوز و توسعه بوجود بيايد.هركس دراين باره مسئول است و همه بايد حريم دين و جامعه را حفظ كنند و رعايت حدود الهي بر همگان فرض است.يكي از مصاديق امنيت، امنيت مرزهاست كه نيروهاي نظامي و انتظامي براي حفظ كشور از تهاجم دشمنان از مرزهاي كشور حراست و حفاظت مي كند.حضرت علي (ع) به مالك اشتر مي نويسد:«بي گمان تو از كساني هستي كه من در اقامه دين خدا و اجراي قوانين الهي و در هم شكستن غرور جباران و جنايت كاران و پاسداري از مرزهاي كشور به نيروي آنها تكيه و اعتماد مي كنم »(7)

امنيت قضايي:

بدون ترديد اساس حكومت زماني استوار و پايدار خواهد بود كه جلوي ظلم و زور و فساد در جامعه گرفته شود و عدالت و امنيت قضايي با قاطعيت در جامعه برقرار گردد.بديهي است شرط اول براي تحقق اين رسالت ايجاد دستگاه قضايي سالم و كارآمد براي انجام وظايف محوله است .اساس چنين دستگاهي دو چيز است: قانون و قضات شايسته.

يكي ديگر از چيزهايي كه امنيت را در جامعه تضمين مي كند اطلاعات و امنيت است.نقش اطلاعات در هر جامعه اي تعيين كننده و روشنگر است.چنانكه يك ملت يا حكومتي از دستگاه اطلاعاتي كارآمد و موفق و مردمي برخوردار باشد مي تواند بر بسياري از توطئه ها ، تهديدها و بحران ها را پيشگيري نمايد و اجازه ندهد در اثر نفوذ و وسوسه دشمنان اعتماد عمومي سلب گردد و جامعه دجار نابساماني و آشفتگي شود در اينجا چند جمله نوراني در اهميت اين موضوع براي تنوير افكار عمومي از علي(ع) ذكر مي شود.قال علي(ع):«يستدل علي العادل باربع الحزم و الاستظهار و قلة الاغترار و تحصين الاسرار»شخص عاقل به چهار خصلت شناخته مي شود:1) دور انديشي در كارها 2) پيگيري اوضاع و امور 3) كم فريب خوردن و مقهور نشدن 4، حفظ و صيانت از اسرار.(8)

 

 

 

قال علي(ع):«من لم يستظهر باليقظه لم ينتفع بالحفظه» هركه از هوشياري بهر هاي نداشته باشد نگاهبان فايده اي به حال او نخواهد داشت.(9)

اميدواريم در پرتو عنايات خداوند سبحان کشور ونظام اسلامی مادرایران ازگزند بلایا وفتنۀ فتنه گران درامان باشد تاجامعه بتواند درابعاد سیاسی ،اقتصادی ،اجتماعی وفرهنگی به رشد ،ثبات وآرامش برسد .

منابع:

1) نهج البلاغه/خطبه40

2) سوره رعد/آيه28

3) بحارالانوار/مجلسي/جلد81/ص170

4) نهج البلاغه/خطبه147

5) همان/حكمت319

6) همان/نامه 47

7) همان/نامه 46

8) غرر الحكم و دررالكلم/آمدي/جلد2/صفحه107

9) همان/ جلد2/صفحه702

10)هفته نامه همسر

تهیه ونتظیم  :اکبرکریمی بسیج فرهنگیان اداره آموزش وپرورش مریوان