شیواره- پایگاه علمی فرهنگی مذهبی هورامان

رساله توضیح المسائل فقه شافعی

آنچه یک جوان شافعی مذهب باید بداند

دانستنی های شرعی

 گردآورنده : رئوف سعیدیان

بسم الله الرحمن الرحیم

پیشگفتار

کتابهایی که درباره ی احکام در فقه شافعی به زبان فارسی و کردی ترجمه  و یا تالیف شداند کم نیستند با این وجود  به گرد اوری این کتاب کوچک برای استفاده نوجوانان و جوانان اقدام نمودم و جای چنین کتابی را خالی دیدم. قضیه ازاین قرار بود که چند تن از دوستان نوجوان که علاقمند به فراگیری احکام عملی مذهبشان  بودند از من درخواست در اختیار قرار دادن کتابی مفید در این زمینه نمودند من هم کتابهایی که در دسترس بود به آنها دادم اماپس از مطالعه چیزی از احکام ان طور که شایسته بود یاد نگرفته بودند علت را که می پرسیدم همه از مشکل بودن عبارات کتاب و آمیختن الفاظ عربی  و درهم و بر هم بودن مطالب شکایت داشتند مشکلی که قبلا خود هم بدان واقف بودم ارزو داشتم کتابی نوشته شود و این مشکل را برطرف نماید اما انتظار به درازا کشید و کسی به این کار دست نزد و برخی دوستان ارزو داشتندکه روزی چنین کتابی با این خصوصیات وارد بازار شود  اینک این تحفه در راستای تحقق ان  ارزو تقدیم می گردد.امید می رود مفید و مثمر ثمر واقع گردد .

اینک ثواب این آفرینش معنوی را تقدیم می کنم به:

پدر بزرگ پدریم که الفبای قران را نشانم داد و قل هوالله را به من آموخت

پدر بزرگ مادریم که آرزو داشت روزی مرا در محراب مسجد ببیند

از درگاه منان لایزال درخواست دارم ثواب این افرینش را به ان بندگان منتظر برساند و بر درجات شان بیفزاید   .    روحشان شاد

  بنده این مکتوبه را مطالعه کردم باید شکر خدا را به جای اورد که جناب ماموستا رئوف سعیدیان در این برهه از زمان در فکر نوجوانان هم نوع خود بوده و هست و توانسته با سعی و تلاش این نوشته را در اختیار مسلمانان منطقه قرار بدهد خداوند ایشان را توفیق بیشتر دهد که  بتواند در این راه خدمات شایان دیگری به مسلمین هم زبان و هم مذهب خود ارائه بدهد ان شاالله

لذا شایان ذکر است که جوانان ونوجوانان در سطح مدارس این نوشتار را مطالعه و اگهی خود را نسبت به مسائل دینی خود بیشتر و محکم تر بکنند

والسلام

89/5/7

 سید عبدالله حسینی

امام جماعت مسجد صلاح الدین در شهر مریوان

درس اول

احکام پنجگانه

از سپید ه دم تا غروب ،در طول شبانه روز  تمامی کارهایی که انجام می دهیم از لحاظ شرعی پنج حالت دارند که در شرع به انها احکام پنجگانه می گویند

1-واجب :

 رفتار یا گفتاری ست که به خاطر مصلحتی که در انجام ان کار است  خداوند ما را مجبور کرده که ان را انجام دهیم و انجام ندادنش مجازات دارد و برای انجام دادنش ثواب در نظر گرفته شده  است مثل نماز ،روزه و زکات و حج و جهاد در وقت خود

2-حرام :

رفتار یا کرداری که خداوند به علت ضرر و زیانی که در انجام ان کار بر انسا ن  وارد می شود  انسان  را از انجام ان  منع کرده است و برای انجام دادن ان مجازات در دنیا و اخرت در نظر گرفته شده است  مثل دزدی ،شراب خواری،قتل

3-سنت یا مستحب :

رفتار یا گفتاری که به خاطر جلب منفعت بیشتر، از انسان خواسته شده که ان را انجام دهد  و در انجام ان انسان ر ا ازاد گذاشته است . انجام دادنش بهتر از انجام ندادنش است و اگر کسی ان را انجام دهد ثوابش را می برد و اگر کسی انجام ندهد مجازات نمی شوداما بر انجام برخی سنت ها تاکید زیادی شده که می بایست انجام پذیرند وبه انها سنت موکده می گویند.

4-مکروه :

 مکروه گفتار یا رفتاری ست که به خاطر احتمال ضرر و خسران که در انجام ان به بار می اید از انسان خواسته شده که از ان پرهیز کند اما این خواسته حتمی نیست و انسا ن  در پرهیز از ان اختیار داردو اگر ان را انجام دهد مجازات نمی شود اما انجام ان ناپسند است مثل نماز خواندن در حمام یا خوابیدن در مسجد  در غیر صورت ضرورت

5-مباح :

گفتار یا رفتاری که چهار حکم شرعی مذکور شاملش نمی شوند وانجام دادنش و ندادنش یکسان و  هیچ مجازات و ثوابی ندارد مثل ورزش ،تفریح و بعضی نوشیدنیها و خوردنیها

خلاصه :

واجب حکمی ست که حتما بابد انجام شود و ترک ان گناه است

حرام :حکمی ست که انجام ان گناه است و حتما باید ان را ترک کرد

سنت:حکمی ست که انجام ان نیکو و دارای پاداش است

مکروه :حکمی ست که انجام ان ناپسند و ترک ان بهتر است

مباح :حکمی ست که انجام و ترکش یکسان است

تقلید

هرانسان بالغ و عاقلی که به  سن تکلیف رسیده است اگر مسلمان است باید  پندار و کردار وگفتارش برابر  فتوای یکی از علمای شریعت اسلام باشد

در شریعت مقدس اسلام  دختران   از  9  سالگی به بعد  و پسران از 15 سالگی به سن تکلیف می رسند و باید وظایف شرعی خود را انجام دهند  و این سن در برخی افراد و در برخی مکانها کم و زیاد می شود وچنین نیست که حتما کلیه دختران وپسران در همین سن به سن تکلیف برسند .

 اگر کسی  قدرت باز یافتن احکام از منابع شرعی را نداشته باشد باید از دیگری پیروی کند یعنی تقلید کند بنا براین تقلید عبارت است از عمل کردن به قول فقیه در شرع بدون دانستن دلیل ان  مثل پیروی کردن مردم جامعه کردستان ازارای امام شافعی و  فقهای شافعی

یاد گرفتن مسائل شرعی  بر هر انسان مکلفی لازم است

بر کسی که توانایی اگاه شدن از دلایل احکام شرعی را دارد لازم است که خود دلایل را جستجو کند و با اگاهی تمام از مذهب خود پیروی نماید

درس دوم

شناختن نجاست(ناپاکی ها)

یکی از  شرایط صحیح بودن نماز پاک بودن از نجاست است بنابراین باید ناپاکی ها  را بشناسیم و خود را از انها پاک کنیم منظور از نجاست  وناپاکی چیزی می باشد که مانع از صحت نماز  می شود و اگر بر بدن یا لباس یا مکان برگزاری نماز باشند نماز درست نیست  نه چیزهای حرام که بحث ان جای دیگری ست .

مسئله 1:

اصل بر این است که تمامی چیزها در دنیا پاک هستند مگر این چند چیز  :

1-ادرار و مدفوع انسان و تمامی جانداران بری و بحری

2-خون انسان و تمامی حیوانات چه حلال و چه حرام گوشت

3- شهوت سگ و خوک و متولد از انها اما شهوت باقی حیوانات پاک است  

4- دو نوع اب  به نامهای مذی و ودی که در مواقعی ازمجرای ادرار مرد خارج می شوند

5-شیر حیوانات حرام گوشت

 شیر انسان پاک است

6-مردار تمامی جانداران بجز  انسان ، ماهی ، و ملخ و تمامی اجزای مردار حتی مو

7-سگ و خوک حتی اگر تعلیمی باشند

8- شراب و تمامی مست کننده ها

مسئله 2 :

یک چیز نجس زمانی چیز دیگر را نجس می کند  که یکی از انها تر  باشد و یا تماس در بین انها برقرار گردد

مسئله 3 :

اگر سگ یا خوک چیزی را نجس کند باید ان را هفت بار شست که یک بار ان حتما باید با گل پاک باشد

مسئله 4 :

موی حیوانات حلال گوشت اگر قبل از مردن جدا شود پاک است ولی بعد از مردن پاک نیست

مسئله 5 :

پوست تمامی  حیوانات ومردار  با دباغی کردن پاک می شود بجز پوست سگ و خوک و بچه ای که از ان دو به دنیا  می اید .دباغی کردن عبارت است از پاک کردن پوست با مواد ترکیبی همچون پوست انار و....که در گذشته رایج بوده است وبدان وسیله پوست حیوانات را برای تهیه ظروف حمل ونگهداری مایعات  اماده کرداند

مسئله6 :

نشخوار حیوانات و مدفوع انها اگر چه از ماهی و ملخ باشد نجس است

مسئله 7 :

سرگین کم پرندگان –نجاست خیلی کم –خون کیک –شپش-خون دمل –نشخوار کم حیوانات-گر چه نجس هستند اما از انها چشم پوشی شده است و اگر کم انها بر لباس نماز گزار باشد وخود انسان در ایجاد ان بر روی لباس یا بدن دخیل نباشد اشکال ندارد .

مسئله 8:

خوردن و اشامیدن چیز نجس حرام است مگر در حالت اضطرار

مسئله 9:

استفاده از چیز نجس برای پیوند یا درمان بیماری زمانی جایز است که دوای حلال در دسترس نباشدویک پزشک مومن و اگاه ان را تجویز کرده باشد.

مسئله 10:

ابی که از معده انسان در حال خواب بر گردد چه تغییر کرده باشد وچه نکرده باشد ناپاک است

مسئله 11 :

 بلغم اگر از معده برگردد نجس است اما بلغمی که از دماغ برگشته باشد نجس نیست  

مسئله 12 :

اگر مایعی  نجس شد دیگر پاک گشتن ان ممکن نیست اما برخی از علما گفته اند که روغن  با شرایطی که فقه بیان کرده پاک می گردد

مسئله 13 :

حشیش و تریاک با اینکه جزء مخدرات وحرام هستند اما نجس نیستند

مسئله 14 :

  خون به هر گونه و به هر رنگ که باشد چه به صورت جدا و چه مخلوط با چیز دیگر ناپاک می باشد

مسئله 15:

کافر در اعتقاد نجس است نه در ظاهر و بدن

مسئله 16 :

 حیوانی  که بر بتها قربانی شود تمام اجزای ان جهت خوردن  ناپاک و حرام  است

مسئله 17 :

موی حیواناتی که گوشت شان خورده می شود پاک است  و موی دیگر حیوانات نجس است

مسئله18 :

هر جزئی از حیوان حلال گوشت که در حال زنده بودن از ان جدا شود نجس است

مسئله19:

آب زخم  ، ابله و تاول که رنگش تغییر کرده باشد وخود فرد در پیدایش و جریان ان بر روی لباس یا بدن ، دخیل باشد نجس است و گرنه از ان چشم پوشی شده است

مسئله20:

اگر چیزی نجس که خشک است به چیز دیگر که انهم خشک باشد  برسد  در غیر نماز ان  را نجس نمی کند اما در هنگام نماز نباید این برخورد صورت گیرد

درس سوم

اب. اقسام, انواع و مسائل مربوط به ان در شرع مقدس اسلام

در قران مجید اب سرمنشا حیات معرفی شده و اب پاک کننده ناپاکی ها ست . در شریعت مطهر اسلام، اب انواع و اقسامی دارد و برای این که پاک کننده باشد شرایطی برای ان گذاشته اند:

و انزلنا من السماء ماءا طهورا

مسئله 21 :

اب زمانی پاک کننده است و نجاست را از بین می برد که چیزی با ان مخلوط نشده باشد و ساده و سالم باشد (اب مطلق)

مسئله 22 :

ابی که رنگ و طعم و بوی ان  به وسیله چیز نجس تغییر کرده باشد نجس است و چیزی را نه تنها پاک نمی کند بلکه نجس تر می کند

مسئله 23 :

ابی که  چیزهایی مثل زعفران در ان مخلوط شودو رنگش تغییر یابد به طوری که از اب بودن خارج شود پاک کننده نیست اما پاک است

مسئله 24 :

اگر ابی که رنگش تغییر کرده خود به خود رنگش برطرف شود پاک می گردد و لی اگر با ریختن چیزهای دیگر رنگش تغییر کند پاک نمی گردد

مسئله 25:

 اب اگر ازقلتین کمتر باشد با مخلوط شدن نجاست با ان نجس می شود چه رنگش تغییر کند و چه تغییر نکند

مسئله 26 :

اب اگر زیاد باشد( اب قلتین) با برخوردبا نجس, نجس نمی شود مگر اینکه رنگ ، بو و مزه اش  تغییر کند

 قلتین برابر است با 500 رطل بغدادی که معادل 384کیلوگرم می باشد

مسئله 27 :

 ابی که جریان دارد همان احکام اب  ایستاده را دارد .

مسئله 28 :

 مرده جانداری که خون جهنده ندارد اگر در اب بیفتد اب را نجس نمی کند اما اگر بعد از مردن کسی ان را به داخل اب بیندازد و اب کمتر از قلتین باشد نجس می شود

مسئله 29 :

 اب بحر پاک و پاک کننده است

مسئله 30 :

وضو گرفتن و به کار بردن  ابی که به وسیله نور خورشید در میان ظرف مسی در مناطق گرمسیری ،گرم شده باشد به علت مضر بودن برای بدن استعمال ان

 مکروه  است.

درس چهارم

وضو

 ایین مقدس اسلام به پاکی و نظافت اهمیت زیادی داده ودر حدیث شریف وارد شده که نظافت جزئی از ایمان است .با نظری کوتاه در حکمت وضو در می یابیم که پروردگار تنها به بندگانی که پاکیزه هستند اجازه داده که با وی به صورت خصوصی و به طریقی که خود گذاشته گفتگو کنند وان پاکیزگی  که مورد نظر است و خداوند خود چگونگی ان را بیان کرده وضو می باشد .

وضو مقدمه اصلی نماز و طهارت مقدمه وضو . طهارت در زبان ما عبارت است از تمییز کردن مخرج ادرار ومدفوع .

مسئله 31 :

فرض های وضو (کارهایی که حتما باید در هنگام وضو گرفتن انجام دهیم تا وضویمان  درست و برابر شریعت و دستور پروردگار باشد)بدین قرارند:

1-نیت .نیت دارم وضو بگیرم .در اولین اقدام  باید قصد خود را مشخص کنیم

نیت باید همراه باشد بااغاز شستن  صورت

محل نیت قلب است و واجب نیست که نیت وضو را به زبان بیاوریم بلکه تلفظ ان همراه با قلب سنت است و کافی ست در قلب خود بگذرانیم و متوجه باشیم که داریم وضو می گیریم .

 لازم است که وضو گرفتن  به قصد قربت به الله ونزدیک شدن بیشتر به ذات باری تعالی انجام گیرد.

2- شستن صورت . از بالا به پایین . از رستنگاه مو تا چانه و مابین دو گوش

باید اب به تمامی نقاط صورت مثل ریش و سبیل و ابرو برسد

مسئله 32 :

اگر ریش پر باشد شستن ظاهر ان کافی ست ولی اگر پوست صورت از زیر مو پیدا باشد باید اب را به پوست  رساند

مسئله 33 :

در وضو باید تمامی قسمتهای دست و صورت وپا  را شست و اگر مفدار کمی از صورت یا دست و پا  شسته نشود وضو باطل است

مسئله 34 :

اگر چیزی مانع از رسیدن اب به دست و صورت و جاهای دیگر شود مانند قیر و چسپ باید ان را برداشت و گرنه وضو باطل است

3-شستن دو دست . به همراه ارنج یعنی از نوک انگشتان تا ارنج و کمی بالاتر

مسئله 35 :

اگر دست کسی بریده باشد شستن مقدار باقی مانده ان لازم است

4-مسح پوست سر  یا موی سر . مسح سر یعنی کشیدن یا گذاشتن دست که با اب تازه تر شده باشد  بر روی قسمتی از سر .

مسئله 36 :

مسح بر عمامه و کلاه برای کسی که سرش مشکل دارد و از اشکار نمودن ان خجالت می کشد کفایت می کند

مسئله 37 :

اگر کسی تمام سرش را مسح کرد اشکالی ندارد و صحیح است

5-شستن پا تا دو قوزک پا .

6-ترتیب:شستن اعضای وضو باید به ترتیب گفته شده باشد و گرنه باطل است

مسئله 38 :

اگر در وضو یکی از فرض ها بر دیگری جلو انداخته شود وضو باطل است

مسئله 39 :

مسواک کردن قبل از وضو –شستن  دو کف دست قبل از هر چیز –اب در دهان و بینی انداختن –هر عضوی را سه بار شستن ––دست کشیدن برگوش-دست انداختن در ریش-اول دست و پای راست را شستن و پشت سرهم انجام دادن بدون فاصله  از سنت های وضو است به این معنی که اگر انجام نگیرند وضو باطل نمی گردد. اما بهتر است که انجام گیرند

علاوه بر این فرض هایی که گفته شد موارد دیگری برای صحیح بودن وضو لازم هستند که به انها مقدمات وضو گفته می شود

مسئله 40 :

اب وضو باید پاک باشد بنابراین وضو گرفتن با اب کثیف باطل است

مسئله 41:

اب وضو نباید به زور از کسی گرفته شود اگر چنین باشد وضو باطل است

مسئله 42 :

 اگر بکار بردن اب برای بدن ضرر داشته باشد نباید وضو گرفت  بلکه باید به سراخ خاک رفت و تیمم نمود

مسئله 43 :

اگر کسی به زیر اب فرو رفت و بیرون امد به جای وضو کافی ست و مثل ان است که وضو گرفته باشد  چون غسل کاملتر از وضو می باشد و نیت رفع جنابت یعنی نیت غسل کافی ست به جای نیت وضو البته زمانی که در میان اب به یکباره فرو رود و گرنه نیت وضو لازم می باشد

مسئله 44 :

اگر کسی وضو داشت و جنب شد یعنی به هر روشی شهوتش بیرون جهید یک غسل برای هر دو کافی ست چه نیت وضو کرده باشد یا نکرده باشد چه اعضای وضو را مرتب شسته باشد و چه نشسته باشد چون وضو زیر مجموعه غسل است و غسل از وضو کاملتر می باشد

مسئله 45 :

اگر کسی یقین داشت که وضو دارد یا یقین داشت که وضو ندارد سپس دچار شک شد در این هنگام باید به یقین عمل کند

مسئله 46:

کارهایی که لازم است برای انجام دادنشان وضو گرفت بدین قرارند:

1- خواندن نماز  و هر نوع سجده کردن جهت تلاوت قران یا شکر

2-طواف خانه خدا

مسئله 47 :

تماس بدن با خط و جلد قران ،برداشتن قران ،دست زدن به ورق قران و مس جلد ان و حمل قران و دست زدن به صندوق قران بدون وضو حرام است

 اما قران را می توان در میان بار بدون وضو حمل کرد

دست زدن به تفسیر و ترجمه قر ان اشکال ندارد به شرطی که تفسیر بیشتر از کلمات قران باشد

باطل کنندگان وضو

پس از ان که دانستیم چگونه وضو بگیریم  لازم است ان چیز ها را بشناسیم که باعث شکسته شدن و باطل شدن وضو می شوند

مسئله48 :

چه چیزهایی وضو را باطل می کنند :

ادرار و مدفوع و خارج شدن باد و هر چیز دیگر عادی یا غیر عادی از جلو و عقب انسان وضورا باطل می کند

خوابیدن طوری که گوش نشنود و چشم هم نبیند یعنی انسان در خواب عمیق فرو رود واز اطرافش بیخبر بماند موجب باطل شدن وضو می گردد

مسئله 49:

چرت زدن وضو را باطل نمی کندبه شرطی که انسان در هنگام چرت خود را محکم کرده باشد

ازبین رفتن عقل و قدرت تمییز  به وسیله خواب یا بیهوشی یا مستی و دیوانگی نیز وضو را باطل می نماید

مسئله 50:

لمس و به هم رسیدن پوست زن ومرد بیگانه چه به صورت عمدی و چه به صورت ناگهانی و بدون قصد حتی دست زدن به مرده نامحرم هم وضو را باطل می کند اما دست زدن به مرده  وضوی او را  باطل نمی کند به سبب اینکه مرده دیگر از دایره تکلیف خارج شده است

مسئله 51:

اگرکسی در محرمیت فردی  شک داشت یعنی در اینکه او برادر یا خواهر شیری اوست در شک بود وضوی یگدیگر را باطل نمی کنند

مسئله 52 :

 دست زدن به کودکی که هنوز درک از مسائل جنسی ندارد و به سن تمییز و رشد نرسیده وضو را نمی شکند

مسئله 53 :

دست زدن به ناخن و موی  نامحرم  وضو را  نمی شکند .

مسئله 54:

رسیدن کف دست به پس و پیش خود یا پس و پیش دیگران(الت تناسلی) وضو را باطل می کند

مسئله 55:

خارج شدن شهوت بدون تماس جنسی  وضو را باطل نمی کند اما باعث غسل می گردد به این معنا هنگام غسل نیاز به وضوی قبل از غسل که سنت است نیست

درس پنجم

غسل

طهارت و پاکیزگی از مقدمات نماز  و غسل کاملترین راه برای پاک شدن است

مسئله 56:

پنج چیز است که اگر رخ بدهند انسان برای این که از نظر شریعت امادگی و شرایط عبادت کردن را پیدا کند باید به دنبال انها غسل کند و به عبارت دیگر تمام بدنش را باید بشوید و اب بران جاری کند

در شرع مقدس ،غسل یعنی جاری شدن اب برتمام بدن همراه با نیت  و قصد

1-جنابت که در شرع به بیرون جهیدن شهوت یا داخل شدن ذکر در فرج زن ولو بدون شهوت باشدگفته می شود یا از راه مجامعت جنسی یا به صورت احتلام که جوان در خواب  رویای شهوانی ببیند حاصل می شود

یکی از مسائلی که برای نوجوان پیش می اید و ممکن است در ابتداء با ان اشنا نباشد جنابت است .

مسئله 57 :

اگر کسی شک کند که شهوت از او خارج شده است یا نه و هیچ علامتی وجود نداشته باشد غسل بر او واجب نیست

2-خون قاعدگی . زنان و دختران ماهانه از رحم شان خونی جاری می شود که لازم است پس از قطع ان خون حتما بدنشان را بشویند تا شرایط عبادت کردن را پیدا کنند

3- نفاس و ولادت .

4- این مورد هم مربوط به بانوان است  که باید بعد از زاییدن و قطع شدن خون زایمان  غسل کنند ودر هر دو نیت برطرف کردن قاعدگی یا ولادت بیاورند

5-مرگ. مرده باید حتما غسل داده شود بجز شهید

 مسئله 58:

اگر یک نفر در حالت جنب فوت کرد برای مردن وجنابت یک غسل کافی ست

مسئله 59 :

کارهایی که بر جنب(کسی که به هر شیوه ای شهوتش بیرون امده وهنوز غسل نکرده باشد) حرام است  انجام دهد بدین قرارند:

نماز خواندن و سجده بردن

طواف کردن خانه خدا

دست زدن به قران

توقف در مسجد

خواندن ایات قران

مسئله 60:

گفتن بسم الله الرحمن الرحیم و خواندن ایه الکرسی برای محافظت از خود در حالت جنابت  بلا مانع می باشد

مسئله 61 :

 جنب و زن  در حال  قاعدگی  نباید ایات قران را تلاوت کنند ولی می تواند اذکار قران را و بعضی سوره های قران را مثل ایت الکرسی به قصد محافظت در برابر بلایا نه به قصد قراءت قران، بخوانند .

مسئله 62:

جنب و زن  در حال قاعدگی می توانند بر قران نظر کنند و قلبا و در دل قران را تلاوت نمایند.

چگونگی غسل

چون ما مسلمان هستیم و دستورات خود را از شریعت می گیریم در غسل هم لازم است برابر دستور شرع عمل کنیم .

مسئله 63:

شرایط غسل

1-نیت کردن . نیت دارم غسل جنابت کنم نیت دارم غسل قاعدگی  را به جا آورم

نیت باید در هنگام  اغاز کار باشدویکی از اعضای بدن زیر اب یا داخل اب باشد

باید غسل را به قصد قربت و نزدیک شدن به خدا انجام دهیم

  2- شستن تمامی بدن ظاهر و باطن اعم از چینهای گردن و شکم و غیره

مسئله 64:

دست انداختن در میان مو و شستن مو و پوست زیر مو در غسل لازم است

مسئله 65 :

مویی که بسته شده و گره خورده  اگر اب به داخل ان نفوذ کند  لازم نیست باز شود  شستن ظاهر ان کافی ست اما اگر اب به داخل ان نفوذ نکند باید برای غسل باز شود

مسئله 66:

قبل از غسل باید هر چیزی را که مانع رسیدن اب به بدن می شود برداشت و چرک روی بدن را از بین برد

مسئله 67 :

در غسل ترتیب نیست لازم نیست از بالا به پایین شسته شود فقط کافیست همه جای بدن  شسته شود اما سنت است شستن طرف راست بر طرف چپ پیش بیفتد

مسئله 68:

اگر کسی به روش گفته شده غسل کرد صحیح است و مشکلی نیست اما روش کامل تر غسل کردن به این صورت است

1- نیت انجام غسل  

2- برداشتن چرک و هر گونه کثافت از  بدن

مسئله 69:

 باید موی اضافی را قبل از تراشیدن با اب پاک شست و بعدا انها را تراشید چون جنابت متعلق به پوست و مو وتمام بدن می باشد

3- وضو گرفتن 

4- شستن جاهایی که خمیدگی و چین و چروک دارند مثل گوش ها .طبقات شکم و ....

5- شستن سر وگردن و  اب ریختن بر ان و دست انداختن در موی سر

6- شستن طرف راست بدن سه مرتبه

7- شستن طرف چپ بدن سه مرتبه

مسئله 70 :

اگر کسی وضو نداشت و سپس جنب شد وبرای  غسل خود را در اب فرو برد در این صورت لازم نمی کند وضو بگیرد غسل به جای وضو هم کافی ست اما در غسل به صورت زیر دوش رفتن یا به وسیله ظرفی اب ریختن بر بدن قظعا وضو لازم است

درس ششم

تیمم

یکی دیگر از راه های طهارت برای نماز تیمم است گاهی به جای وضو و غسل تیمم واجب می شود تیمم در شریعت یعنی رساندن غبار خاک به صورت و دو دست تا ارنج به جای وضو و غسل .

این نوع طهارت مخصوص امت حضرت محمد می باشد و یک نوع اسان گیری بر امت پیامبر خاتم است

مسئله 71:

در  موارد زیر  باید به جای اب از خاک که خود یکی از پاک کننده هاست برای وضو و غسل استفاده کرد:

1-نبودن اب .

جایی که به اب دسترسی نداریم . البته این مورد در عصر حاضر به سبب پیشرفت امکانات خیلی کم است چون دسترسی حتی در دورترین نقطه کویر و خود را رساندن به اب بسیار اسان است

مسئله 72:

اگر کسی مطمئن بود در ان جایی که هست اب نیست فورا تیمم می کند و نباید دنبال اب بگردد اما اگر مطمئن نبود  وهم و گمان  داشت باید دنبال اب بگردد .

مسئله 73:

اگر کسی به خاطر نبودن اب تیمم کرد پس از تیمم به اب دسترسی پیدا کرد تیمم او باطل است در صورتی که اب کافی باشد و برای رفع تشنگی خود یا حیوانش  نباشد

مسئله 74:

اگر کسی با تیمم داشت نماز می خواند و برایش اب اوردند یا به اب دسترسی پیدا کرد باید نمازش را دوباره بخواند اگر در نماز بود بهتر است نمازش را قطع کند تا وضو بگیرد به شرطی که وقت ان نماز هنوز باقی مانده باشد

مسئله 75:

برای کسی که اب ندارد خریدن اب برای وضو گرفتن واجب است به شرطی که  پولش را داشته  و نیاز شدید هم به ان پول نداشته باشد

مسئله 76:

اگر در سفر مقداری اب داشته باشد و برای رفع تشنگی حیوان سواریش باشد نباید با ان وضو بگیرد و باید اب را به حیوان بدهد وخود تیمم کند . 

مسئله 77:

کسی که درمسافرت نیست و  به خاطر نبودن اب تیمم می کند باید نمازش را قضا کند ولی نماز مسافردر این حالت  قضا ندارد

2- کمبود اب :اب هست ولی به اندازه استفاده خود و حیوانش می باشد .در این مورد هم باید تیمم کرد چون حفظ جان مهمتر است .

3- ترس از ضررداشتن  اب برای بدن

مسئله 78:

.اگر بترسیم که اب برای بدنمان ضرر داشته باشد یا بیمار و مجروح باشیم و یا زخم در اعضای وضو داریم یا انقدر سرد است که توان استفاده از اب را نداریم در همه این موارد تیمم می کنیم

مسئله 79:

اگر کسی ترس داشت که اگر با اب وضو بگیرد مریض می شود می تواند تیمم بکند همچنین اگر ترس طولانی شدن بیماریش را داشت در این مورد هم از خاک استفاده می کند .

مسئله 80:

اگر کسی تیمم کرد به علت اینکه از دست زدن به اب ناتوان است یا نتوانست یکی از اعضایش را بشوید و روی ان عضو هیچ پوششی نبود نمازش قضا ندارد مگر اینکه روی زخمش خون باشد

مسئله 81:

اگر روی زخمی که در بدنش است پوشش باشد و زیر پوشش پاک باشد یعنی هنگام گذاشتن پوشش وضو داشته باشد نمازش را نباید قضا کنداگر پوشش در غیر اعضای تیمم باشد و اگر زیر پوشش کثیف باشد یعنی در حالت بی وضویی پوشش را گذاشته باشد  باید نمازش را بعدا قضا نماید. 

مسئله 82:

کسی که تیمم می کند باید برای هر فرض تیممش را تجدید کند به عبارت دیگر با یک تیمم تنها یک نماز فرض می توان خواند

مسئله 83:

کسی که بیمار است یا در مکانی ست که  اب وجود ندارد و در این دو حالت هم جنب شد باید دو بار تیمم بکند یکی برای غسل و دیگری برای وضو

مسئله 84:

در نیت تیمم باید مشخص شود که تیمم به جای   وضو است یا غسل .

مسئله 85:

اگر کسی عضوی از اعضایش زخمی بود باید  به خاطر نشستن ان عضو تیمم کند و این تیمم باید هنگام رسیدن به ان عضو باشد مثلا کسی دست راستش زخم دارد  اول نیت می اورد صورتش را می شوید قسمت سالم دست راستش را می شوید و از وضو دست می کشد و تیمم می کند بعد از تیمم به وضویش ادامه می دهد یعنی از دست چپ ادامه می دهد و تا اخر وضویش را تمام میکند

مسئله 86:

اگر کسی دو عضو بدنش مجروح باشند باید دو بار تیمم بکند

مسئله 87:

اگر روی زخم کسی پوشش باشد واجب است روی پوشش را با اب  مسح بکشد

مسئله 88:

اگر کسی نه اب داشت و نه خاک باید نمازش را همان طور بخواند و بعدا قضا نماید.

مسئله 89:

با چه چیزهایی می توان تیمم کرد

1-خاک پاک

مسئله 90:

با خاکی که برای درمان بکار می رود  می توان تیمم کرد

مسئله 91:

با  شن وماسه که غبار دارند تیمم درست است

مسئله 92:

با خاکی که برای تیمم بکار رفته و پراکنده شده و همچنین با خاکی که برای پاک کردن نجاست مثل نجاست سگ وخوک بکار رفته  تیمم درست نیست 

 مسئله 93:

با خاکی که با ارد مخلوط شده وهمچنین  با اجرو کچ  نمی شود تیمم کرد

مسئله 94:

چگونگی تیمم

خاک را به قصد تیمم برمی داریم یعنی بر روی ان با کف هر دو دست یکبار می کوبیم

همزمان با مالیدن دست به صورت نیت می اوریم  . باید گفت نیت دارم نماز را بر خود مباح کنم  یا نیت دارم تلاوت قران را بر خود مباح کنم نباید بگوید نیت رفع حدث (بی وضویی) دارم

با کف دو دست صورتمان را مسح می کنیم

سپس دو کف دست را بر خاک می کوبیم و باقسمتی از کف دست چپ .قسمت انگشتان روی دست راست و با قسمت دیگر زیر دست راست را تا ارنج مسح می کنیم و با دست راست هم دست چپ را همان طور مسح می نماییم .

همچنان که گفته شد  تیمم باید با دو بار کوبیدن برخاک یا با کوبیدن بر پارچه ای که گرد و خاک رویش نشسته  انجام گیرد

غبار باید سبک و کم باشد

باید در تیمم ترتیب گفته شده رعایت شود

مسئله 95:

در هنگام تیمم باید انگشترو ساعت از دست در اورده شود

مسئله 96:

اگر کسی مرد و اب نبود تا غسل داده شود یا کسی بدنش سوخته بود وقابلیت شستشو نداشت  باید او ررا تیمم کرد

مسئله 97:

اگر پس از تیمم و نماز خواندن بر مرده  اب پیدا شد بایدمرده را غسل داد و نماز میت  را دوباره خواند.

مسئله 98:

با یک تیمم می توان یک نماز فرض و یک نماز مرده را با هم خواند اما با یک تیمم می شود نمازهای سنت زیادی را خواند

درس هفتم

ویژه زنان :

قاعدگی ((خون ریزی زنانه))

وقتی که زن به سن بلوغ رسید علاوه بر تغییرات روحی تغییراتی در جسم او به وجود می اید یکی از این تغییرات تخم سازی رحم و امادگی ان برای بارداری ست که با خارج شدن خون از رحم هر بار مجددا رحم از مواد اضافی تصفیه می گردد در شریعت به این خون خون حیض گفته می شود و در قران مجید و احادیث پیامبر  احکامی درباره این خون  بیان شده است و کتایهای شرع بحث های نسبتا طولانی در این باره اورداند و در پزشکی و بهداشت هم در این مورد مسایل فراوان است

جاری شدن خون از رحم تنها مخصوص انسان نیست و حیوانات دیگری مثل خرگوش-خفاش –کفتار و... این خون را دارند

جاری شدن این خون از بالاترین نقطه رحم و گسترش ان در تمام رحم حکمت و فوایدی دارد و چیزی بیهوده و فقط برای به زحمت انداختن زن  نیست

این خون غالبا از سن نه سالگی به بالا شروع می شود و تا پنجاه سالگی و بعضا در گروهی از زنان تا شصت سالگی ادامه می یابد

گاهی اوقات خونهای دیگری از رحم خارج می شوند که از روی سبب و علت مثلا بیماری و زاییدگی می باشند که باید زنان دانش لازم را برای تشخیص این خونها پیدا کنند

خون قاعدگی به عنوان یک مسئله شرعی مبتلا به ، مورد توجه بوده به همین خاطر بر هر زن مسلمانی لازم است نسبت به دانستن احکام مربوطه سعی و کوشش نماید.

مسئله 99:

نشانه های خون حیض (قاعدگی)

1-حداقل ان یک شبانه روز و حداکثر ان پانزده شبانه روز می باشد

منظور این نیست که باید یک شبانه روز پشت سرهم خون خارج شود بلکه منظور این است که اگر تمام زمان های جریان خون را جمع کنی کمتر از  یک شبانه روز نباشد و اگر کمتر باشد, ان خون قاعدگی  نیست  واگر تمام زمان جریان خون را جمع کنی از 15 شبانه روز بیشتر نباشد

اگر از پانزده روز بیشتر باشد باید دانست ان خون قاعدگی نیست

در بین زمان یک شبانه روز اگر گاهی اوقات هم خون نباشد ان مدت هم جزء حیض می باشد

و حداقل پاکی بین دو حیض پانزده روز می باشد یعنی امکان دارد یک زن هر ماه یک بار خون ببیند و مرزی برای حداکثر پاکی نیست چون امکان دارد زنی هر چند ماه یکبار خون ببیند یا اصلا خون نبیند

2-رنگ خون قاعدگی سرخ مایل به سیاه و کدر  می باشد

3-خون قاعدی همراه با سوزش و اغلب با جهش و سریع خارج می شود

احکام قاعدگی

مسئله 100:

– دست زدن به قران –طواف خانه خدا- قرائت قران کریم و رفتن به مسجد و حتی عبور از ان اگر بترسد مسجد را خون الود کند بر زن در حال قاعدگی حرام اند

مسئله 101:

زن در حال قاعدگی می تواند قلبا ایاتی مثل ایت الکرسی را بخواند یا به قصد محافظت ایت الکرسی را بخواند نه به قصد قرائت  قران

مسئله 102:

روزه گرفتن و نماز خواندن در حال قاعدگی حرام است  اما باید روزه را بعدا قضا کند و نماز قضا ندارد

مسئله 103:

نزدیکی جنسی و لذت بردن از مابین ناف و زانوی همسر نیزدر دوران قاعدگی  حرام است

مسئله 104:

استفاده از کاندوم و هر پوشش دیگر در نزدیکی با زن در حال حیض  حرام است

مسئله 105:

برای کسی که  به حرام بودن نزدیکی جنسی در حال قاعدگی اگاهی داشته باشد انجام این عمل گناه کبیره است و کفاره ان را باید بپردازد

مسئله 106:

شوهری که با زنش در حال قاعدگی نزدیکی کند باید یک مثقال طلا اگر در اول زمان قاعدگی باشد صدقه دهد و اگر در اخر زمان قاعدگی  باشد نیم مثقال طلا کفایت می کند  .

مسئله 107:

بعد از قطع شدن خون قاعدگی تا هنگامی که زن غسل نکرده است  ارتباط جنسی با زن   حرام است

مسئله 108:

طلاق دادن زن در قاعدگی حرام می باشد البته طلاق واقع می شود ودر شرع به این نوع  طلاق بدعی گفته می شود

اقسام زنان

مسئله 109:

اگر زنی یک شبانه روز خون دید و از پانزده روز تجاوز نکرد چه سیاه باشد و چه زرد همه اش حیض است اما اگر از پانزده روز تجاوز کرد احکامی دیگردارد:

مسئله 110:

اگر زنی بیشتر از پانزده روز جریان خون داشت زیر مجموعه یکی از اقسام زیر قرار می گیرد:

1-مبتدئه ممیزه

به زنی گفته می شود که تازه به سن قاعدگی رسیده است و قدرت تشخیص خون ها را دارد و خون قوی و ضعیف را تشخیص می دهد زرد وسرخ را تشخیص مید هد

خونی که  از لحاظ رنگ و سوزش و بوی تند و فشار خون ضعیف است خون قاعدگی نیست و تنها خون قوی خون  قاعدگی می باشد  به شرط اینکه از یک شبانه روز کمتر نباشد و از پانزده روز بیشتر نباشد.

2-مبتدئه غیر ممیزه

خونش از پانزده روز تجاوز می کند ولی همه ان را یک جور و یک رنگ و یک حالت می بیند این زن زمان قاعدگیش یک شبانه روز است و ماباقی دوران پاکی برایش محسوب می شود و ان خونی که می بیند قاعدگی نیست و باید عبادتهایش را انجام دهد

3-معتاده غیر ممیزه

 یعنی زنی که  بارها خون دیده است قدر و اندازه قاعدگی خود را می داند باید به عادت قبلی مراجعه کند و بنا را بر انها بگذارد حتی اگر یک بار خون دیده او را به ان یکبار ارجاع می دهیم

4-معتاده ممیزه

  این زن به عادت قبلی ارجاع داده نمی شود بلکه با قدرت تشخیص و تمییز خود باید عمل کند مثلا عادتش پنج روز اول هر ماه است ولی اکنون خون دید ده روز سیاه از اول ماه و باقی سرخ پس خون حیضش ان ده روز است

5-متحیره

 زنی که عادت  وقت و زمان حیضش را فراموش کرده است و خونش از پانزده روز گذشت به خاطر بیماری یا فراموشی  این نوع زن مشهور ان است که به احتیاط باید رفتار کند یا رفتار با او بشود چون هر زمانی ممکن است حائض یا طاهر باشد و تشخیص ممکن نیست پس بنا بر احتیاط نزدیکی با او حرام است و همچنین دست زدن به قران . اما این زن باید نمازش را همیشه بدون وقفه بخواند و نمازهای سنتش را نیز باید بخواند

این زن باید برای انجام هر فرض یکبار غسل کند

در ماه رمضان را روزه می گیرد بعد از رمضان هم یک ماه روزه می گیرد از هر ماه چهارده روز برایش حاصل می شود و روی هم رفته بیست و هشت روز می شود و از هیجدهم ماه بعد سه روز در اول ماه و شانزدهم و هفدهم و هجدهم ماه را روزه  می گیرد تا دو روز دیگر متحقق گردد

اگر زن متحیره یکی از دو مورد وقت و عدد حیضش را به یاد اورد به یقین باید عمل کند این زن در نزدیکی مثل حایض است ودر عبادات پاک است اگر احتمال قطع خون بود باید برای هر فرض غسل کند به خاطر احتیاط و اگر احتمال قطع نباشد بایدبرای هر فرض وضو بگیرد .االبته امروزه با توجه به علم بهداشت وپزشکی  ایجاد اختلال در قاعدگی به سهولت قابل درمان وپیشگیری است

استحاضه

مسئله 111:

استحاضه در زبان شرع نوعی خون است که از الت رحم زن جاری می شود

عادتا خونیست که از پانزده روز بیشتر است و یا پس از یائسه شدن می اید

این خون غالبا زرد رنگ و بدون حرارت و رقیق و به سستی خارج می شود و یک نوع بیماری ست مثل سلس((: کسی که تکه تکه و بی اراده ادرار از او خارج شود))

مسئله 112:

خون استحاضه  باعث ترک نماز و روزه نمی شود

مسئله 113:

زنی که خون استحاضه را می بیند باید طهارت کند و نوار بهداشتی بگذارد و وقت نماز وضو بگیرد و به عجله نمازش را بخواند

باید برای هر نمازی یک وضو بگیرد و نوارش را تعویض کند

مسئله 114:

یک نوع خون دیگر است که خون زاییدگی ست و بعد از تولد تا مدتی ادامه می یابد

هر چه بر زن حایض حرام است براین زن نیز حرام می باشد